“Geleceğin hanımefendi ve beyefendilerine güzel duygular hissettirebilmek dileğiyle…”
Bir bebek sahibi olacağını öğrenmek eminim ki herkes için mutluluk ve heyecan verici olduğu kadar yeni sorumlulukların farkına varabilmek anlamına da geliyor. Bebeğimizin bize fiziki bir bağlılığı olduğu kadar psikolojik olarakta bağımlılığı olduğunun ve onun tüm hayatını şekillendirecek olan karakter gelişiminin 0/6 yaşlar arasında oluşmuş olduğunu unutmamız ve ona her açıdan rol- model olacak bir hayat tarzını benimsemiş olmamız gerekecektir. Bu sebeple biz annelerinde bebeğimize hazırlanırken onun bakımı hakkında bilinçlenmemiz ve bu önemli konuları hayat şeklimize dönüştürebilmemiz gerekmektedir.
Psikoloji biliminin en önemli isimlerinden olan ve çalışmaları hala daha geçerliliğini koruyan bilim adamlarından Sigmund Freud kişilik gelişimi ile ilgili bize bir takım ipuçları vermekte, isterseniz bu kişilik gelişimlerini ve Freud’un öngörülerini şu şekilde sıralayalım.
Psikoseksüel gelişim kuramında Freud bebeğimizin geçirdiği 5 tane kritik dönemden ve bu dönemde yaşanılacak olan durumlardan ve bu durumların sonuçların şu şekilde bahsetmektedir:
PSİKOSEKSÜEL GELİŞİM KURAMI:
ORAL DÖNEM (0-1 YAŞ)
Bebek bu dönemde emme faaliyeti ile dış dünyayı tanımaya çalışmaktadır. Bu dönemde emme faaliyeti normalden az veya fazla ise bebeğin ileriki yaşlarında sigara kullanımı, çok konuşma, hakaret ve küfür etme, tırnak yeme gibi karakteri ve psikosomatik rahatsızlıklar oluşabilir. Bu yüzden her zaman dengeyi korumamız gerekir.
Bazı bireyler oral dönem saplantısından (fiksasyon) kurtulamadığından bilinçaltında bu tip davranışları şekillendirebilmektedir. Oral dönem saplantısı ikiye ayrılmaktadır.
1.ORAL SADİZM: Bebekken başkalarını ısırma davranışı düzeltilmediği takdirde kişi büyüdüğü zaman başkası zarar gördüğünde keyif alabilir.
2.ORAL MAZOŞİZM: Bebek kendine zarar verme davranışı ( kendine vurma, yerlere atma vs.)düzeltilmediği takdirde büyüdüğünde kendine zarar vermekten keyif alır bir kişilik sergilenebilir.
Aslında her birimiz bugün hatırlamasak ta bebekliğimizden beri zihnimizde oluşturduğumuz ve öğrendiğimiz davranışlar üzerine karakterlerimizi oluşturmaktayız. Bunun bilincinde anne babalar olarak bebeklerimizi büyütmeli ve onlardan en iyisi olmasını değil olabileceğinin en iyisi olmasını istemeliyiz. Böylece bebeğiniz ileriki yaşlarında sağlam bir karakter üzerinde ayaklarını yere basacaktır.
ANAL DÖNEM (1-3 YAŞ)
Bu dönem tuvalet eğitiminin verildiği dönem olarak kabul edilmektedir. Tuvalet eğitimi verilirken çocuğa yine belli bir denge ile yaklaşmamız gerekecektir. Freud’a göre tuvalet eğitiminde aile çok sert olursa yani şimdi yapacaksın, yapana kadar tuvalette kalacaksın ya da altına yaptığında dövme vs. davranışlar sergiliyorsa; çocuğun karakterinde ileriki dönemlerde aşırı derecede titizlik, katı kuralcılık, cimrilik ve tutuculuk olduğu gözlemlenmektedir. Bunun tam tersi olarak ebeveynlerin aşırı derecede serbest tutumu da bu dönemde çocuğu olumsuz olarak etkileyebilmektedir. Aşırı derecede serbest bırakılan bu çocuklarda ileriki dönemlerde kural tanımazlık, aşırı rahatlık, savurganlık, dağınıklık ve düzensizlik gözlemlenebilmektedir.
FALLİK DÖNEM (3-6 YAŞ)
Bu dönemde çocuk çok fazla sorular sormaya ve bu soruları tekrar tekrar usanmadan devam ettirebilmektedir. Onun sorularına bıkmadan, usanmadan onun anlayabileceği şekilde cevaplar vermeniz gerekmektedir. Konuşurken onunla kuracağınız el ve göz teması da önemlidir. Bebeğinizle konuşurken onun boy hizasına inin ve gözlerine bakarak konuşun, bu dönem sizi en çok model alacağı ve bağlılık yaşayacağı dönemdir. Erkek çocuklarda bu dönemde OEDİPUS, kız çocuklarda ise ELECTRA karmaşası görülebilmektedir.
Oudepusda erkek bebek annesini kendisine yakın hisseder, babasını kendisine rakip olarak görür, kız çocuklarda ise tam tersi olarak babayı kendine yakın anneyi ise rakip olarak görür. Bu dönem şirin bir dönemdir, normal bir aile bünyesinde yetişen çocuklarda bu dönemler yaşanmaktadır. Kızlardan sıkça duymuşsunuzdur ve hatta kendimizden de biliriz ki ilk aşkımız her zaman için babamız olmuşturJFreud’a göre bu dönemi başarı ile geçirmemiş olan ve bu gösterilen özellikleri geçirmemiş olan bireylerde ileriki yaşlarda evlenmekten korkma ya da mutlu evlilik yapamama gibi durumlar görülebilmektedir.
Oedipus |
Electra |
GİZİL (LATANS) DÖNEM (6-12 YAŞ)
Bu dönemde cinsel aktivite ve bilinç gizil kalmıştır. Çocuğunuz kişisel gelişim ve akademik başarı için çaba sarf etmektedir. Erkek çocukları erkek arkadaşları ile kız çocukları kız arkadaşları ile oynamaktan zevk alır. Kendi oyunlarımızdan da hatırlarız kızların içinde bulunan erkeklere “kızların içinde kıvırcık bebek” vs. tekerlemelerimiz ya da erkeklerin bir araya gelerek “önümüze gelene 1000 tekme” nidaları tamda bu döneme ait olan tekerlemelerdir J
GENİTAL DÖNEM(12-18 YAŞ)
İşte bu döneme gelindiğinde artık kız ve erkek çocuğu artık cinsel farklılıklarını hemcinslerindeki ve karşı cinsteki farklılık ve özellikleri kavramaya başlamıştır. Yetişkin kişiliğine geçilen dönem olarak kabul edilmektedir. Birey kendi başına sorumluluklar almaya başlamıştır.