Çocukların gelişiminde oyunun birçok anlamda oldukça büyük katkıları bulunuyor. Ebeveynler olarak oyunun önemini doğru anlamamız çocuklarımızı istediğimiz yönde doğru bir şekilde eğitebilmemiz için oldukça önemli. Gelin oyunların çocukların sosyal, fiziksel, zihinsel, psikolojik ve dil gelişimlerini nasıl etkilediğini birlikte inceleyelim.
Oyunun Sosyal Gelişime Katkısı
Oyun oynayan çocuklar diğer çocuklarla etkileşimde bulunurlar. Bu etkileşim sayesinde iletişim kurmanın önemini anlayan çocuklar, aynı zamanda etkili iletişimin nasıl onları oynadıkları oyunda zafere götürebileceğini de kendi gözleriyle görmüş olurlar. Örneğin karşıdaki kişinin elindeki kağıtta yazan kelimeyi doğru tahmin etmeyi içeren tabu oyununda doğru soruları sormak aranan kelimeyi bulmakta en önemli kuraldır. Bir diğer örnek olarak da çocukluğumuzda birçoğumuzun oynadığı “nesi var” oyunudur. Bu oyunda oyunculardan biri her seferinde seçmiş olduğu nesnenin özelliklerinden birini söyleyerek karşı tarafın bulmasını ister. Bu saydıklarımızın dışında birçok oyun da aslında çocukların iletişim becerilerini güçlendirip sosyal anlamda gelişmesine yardımcı olur.
Oyunların çocukların sosyal gelişimlerine katkıda bulunduğu bir diğer konu da toplum kurallarını öğretmesidir. Örneğin hileli bir yola başvurmak sonucunda oyun dışında kalabilir ya da arkadaşları arasında sevilmemesine yol açabilir. Oyun esnasında hile yapmanın kötü sonuçlar doğurduğunu gören çocuk hile yapmamayı, yalan söylememeyi ve kurallara uygun hareket etmeyi oyun dışındaki tüm hayatında da uygulamaya karar verebilir. Böylelikle çocuklar için doğru ile yanlış arasındaki çizgi erken yaşlarda çekilmiş olacaktır.
Toplum kurallarının yanı sıra aile içi kuralları ve rolleri öğrenmede de oyunlar oldukça önemlidir. Örneğin hepimizin küçüklüğünde oynadığı oyunlardan biri olan evcilik oyununda, her bir çocuk evdeki anne, baba, çocuk vb. gibi farklı rolleri üstlenir ve diğer arkadaşlarından da ailedeki farklı rollerin neler yaptığını öğrenme fırsatı bulur. Bu oyunu daha iyi oynayabilmek için de aile içi ilişkileri daha dikkatli olarak inceleme ihtiyacı duyacaklardır.
Oyunların Çocukların Zihinsel Gelişimine Olan Katkısı
Oyunların bir diğer faydası da çocukların zihinsel gelişimlerini desteklemesidir. Farklı oyun türleri çocukların farklı türlerdeki zihinsel zekalarını geliştirmede yardımcı olur. Örnek vermek gerekirse yapboz oyunu oynayan bir çocukta dikkat becerisi ve konsantrasyon ile birlikte hafıza da gelişir. Erken yaşlardaki çocuklar ise onlara uygun yapbozlarla farklı geometrik şekilleri tanıma fırsatı da bulacaktır.
Çocukların zihinsel gelişimine katkısı olan oyunlardan biri de satrançtır. Bazı ülkelerdeki okullarda zorunlu ders haline getirilen satranç çocuklara ileriye yönelik stratejik düşünce becerilerini aşıladığı için zihinsel gelişimlerine katkıda bulunan oyunlardan biri olarak sayılabilir. Aynı zamanda karşılıklı oynanan bir oyun olması rakibin hamlelerini analiz etmeye ve bu hamlelere kısıtlı bir süre içerisinde yanıt vermeyi gerektirdiğinden satranç, çocuğunuzun hızlı düşünme ve baskı altında karar verme becerilerini de geliştirecektir.
Çocukların matematiksel becerilerini geliştirmede sudoku, kendoku, kakuro gibi Asya kökenli oyunlar oldukça faydalıdır. Ayrıca bu tarz oyunların bilgisayar üzerinden de oynanabilmesi nedeniyle çocuklarınızı zihinsel anlamda çok fazla geliştirmeyeceğini düşündüğünüz bilgisayar oyunları yerine bu tarz akıl oyunlarına yönlendirebilirsiniz.
Oyunların Çocukların Fiziksel Gelişimine Olan Katkısı
Oyunların çocukları zihinsel anlamda geliştirmesinin yanı sıra fiziksel anlamda da birçok katkısı bulunuyor. Koşma, eğilme-zıplama, atlama ve bunun gibi aktiviteleri içeren sokak oyunları çocukların fiziksel gelişimlerini sağlayabilmeleri için oldukça yararlıdır. Günümüzde sokak oyunlarının yerini bilgisayar oyunlarının yer almaya başlaması nedeniyle birçok çocuğun fiziksel ve motor becerileri anlamında daha az gelişiyor ve obezitenin de artmasına yol açıyor. O nedenle çocuklarımızı mümkünse fiziksel becerilerini geliştirebileceği sokak oyunlarına ve sporlara teşvik etmekte yarar var.
Oyunların Çocukların Psikolojik Gelişimine Olan Katkısı
Oyunlar sayesinde galibiyetler kazanan çocuklar dünyaya daha mutlu olarak bakabileceklerdir. Oyunları kaybettikleri zamanlarda ise bir sonraki oyuna daha motive başlayacaklar ve neden kaybettikleri üzerine düşünüp daha hırslı bir şekilde oyunu kazanmanın yollarını arayacaklardır. Kaybettikten sonra yapılan hataların farkına varılıp daha iyi bir performansla kazanılan bir oyun çocuklara hayatta asla pes etmemek gerektiğini net bir şekilde anlatacaktır.
Oyunların Çocukların Dil Gelişimine Olan Katkısı
İletişim becerilerine ek olarak oyunlar çocukların dil gelişimine de katkıda bulunur. Özellikle de grupça oynanan oyunlar sayesinde çocuklar arkadaşlarından farklı kelimeler öğrenme fırsatını bulacaklar. Kelime oyunları ile farklı kelimeleri keşfetme imkanına sahip olabilecekler. İsim-şehir gibi kağıt üzerinde oynanan kelime oyunlarına ek olarak cep telefonları üzerinden ya da bilgisayarlardan oynanabilecek birçok kelime oyunu mevcut. Tüm bunların yanı sıra bilgisayar üzerinden oynanan oyunlar İngilizce dil seçimi ile oynanırsa da çocukların yabancı dil gelişimlerine bir katkısı olacaktır.
Oyunların çocuk gelişiminde önemli bir yeri olduğu kaçınılmaz gerçeklerden biridir. Özellikle de bilgisayar oyunları ve teknolojinin yarattığı bağımlılıktan kaçınmak için sokak oyunları en etkili çözümlerden biridir. Çocuklarınızın derslerden arta kalan boş zamanlarını doğru bir şekilde değerlendirmeleri için oyun oynamaları bahsettiğimiz anlamlarda gelişmelerini sağlayacağından derslerine de olumlu katkısı olacaktır. Okuldaki akademik başarılarının yanı sıra, yeteri kadar oyun oynayan çocukların mutlu ve sağlıklı büyüdükleri unutulmamalıdır.